Янгиликлар
Farzand asrab olish
Farzand asrab olish
Барчамизга маълумки, жамиятнинг асоси оиладир. Бугунги кунда, мамлакатимизда бахтли оила қуриб, фаровон турмуш кечираётган, фарзантларини орзу-ҳавасини кўраман деб эрта-ю кеч тиним билмай ишлаётган ота-оналар жуда ҳам кўп. Бироқ, фарзанд кўриш бахтига етишолмаётган оилалар ҳам жамиятимизда учраб туради. Юртимизда бундай оилаларга ота-оналик бахтини топиш имконияти қонунчилигимиз билан мустаҳкамлаб қўйилган. Оққўрғон туман адлия бўлими Фарзанд асраб олиш истагида бўлган фуқароларга қуйидаги мақола орқали бироз бўлсада содда тилда ҳуқуқий тушунтириш беришни лозим деб топдик.
Ўзбекистон Республикаси Оила кодексининг 151-моддасига кўра, Фарзандликка олиш - болани фарзандликка олишни истаган шахсларнинг (шахснинг) аризасига кўра васийлик ва ҳомийлик органларининг фарзандликка олишнинг асослилиги ва фарзандликка олинаётган бола манфаатларига тўғри келиши ҳақидаги хулосаси ҳисобга олинган ҳолда суд томонидан амалга оширилади.
Фарзандликка олиши мумкин бўлмаган шахслар:
· ота-оналик ҳуқуқидан маҳрум қилинган ёки ота-оналик ҳуқуқи чекланганлар;
· муомалага лаёқатсиз ёки муомала лаёқати чекланган деб топилганлар;
· асаб касалликлари ёки наркология муассасаларида рўйхатда турувчилар;
· қасддан содир қилган жиноятлари учун илгари ҳукм қилинганлар;
· фарзандликка олганлиги бекор қилинган собиқ фарзандликка олувчилар;
· ва бошқалар
Фарзандликка олувчи ва фарзандликка олинувчилар ёшидаги фарқ 15 ёшдан кам бўлмаслиги шарт (ўгай ота ва ўгай она томонидан фарзандликка олиш ҳоллари бундан мустасно). Шунингдек, Ака-укалар ва опа-сингилларни турли шахслар томонидан фарзандликка олишга, қоида тариқасида, йўл қўйилмайди.
Фарзандликка олишда устун ҳуқуқга эга бўлган шахслар:
· фарзандликка олинувчининг қариндошлари;
· фарзандликка олинувчи бола оиласида яшаётган шахс;
· ака-ука, опа-сингилларни улар ўртасидаги қариндошлик алоқаларини бузмасдан фарзандликка олаётган шахслар;
· ўгай ота ва ўгай она;
· Ўзбекистон Республикаси фуқаролари;
· касаллик, бахтсиз ҳодиса оқибатида фарзандларидан ажралган шахслар.
Фарзандликка олинаётган боланинг фарзандликка олинишига розилиги:
10 ёшга тўлган болани фарзандликка олиш учун унинг розилиги талаб қилинади.
Фарзандликка олишда боланинг розилиги васийлик ва ҳомийлик органлари ёки суд томонидан фарзандликка олиш тўғрисидаги иш кўриб чиқилаётганда аниқланади.
Агар бола фарзандликка олувчиларнинг оиласида тарбияланаётган бўлса ва уларни ўз ота-онаси деб эътироф этса, фарзандликка олиш фарзандликка олинаётган боланинг розилигисиз амалга оширилиши мумкин.
Фарзандликка олишнинг ҳуқуқий оқибатлари:
Фарзандликка олинган болалар барча шахсий ва мулкий ҳуқуқларда фарзандликка олувчининг ўз болаларига тенглаштирилади.
Фарзандликка олинганлар ва уларнинг ота-онаси бир-бирларига нисбатан шахсий ва мулкий ҳуқуқларни йўқотадилар ҳамда ўзаро мажбуриятлардан озод бўладилар.
Бола битта шахс томонидан фарзандликка олинган тақдирда, унинг манфаатларини кўзлаб, боланинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари, агар фарзандликка олувчи эркак бўлса, онасининг илтимосига кўра, агар фарзандликка олувчи аёл бўлса, отасининг илтимосига кўра сақланиб қолиши мумкин.
Агар фарзандликка олинаётган боланинг отаси ёки онаси вафот этган бўлса, вафот этган отанинг ёки онанинг ота-онаси (бува ёки буви) илтимосига кўра боланинг шахсий номулкий ҳамда мулкий ҳуқуқ ва мажбуриятлари, агар боланинг манфаатлари шуни талаб этса, вафот этган отасининг ёки онасининг қариндошларига нисбатан сақланиб қолиши мумкин.
Фарзандликка олишни сир сақлаш қонун билан ҳимоя қилинади.
Фарзандликка олишга оид маълумотларни фарзандликка олувчиларнинг розилигисиз, агар улар вафот этган бўлса, васийлик ва ҳомийлик органининг розилигисиз бериш тақиқланади.
Фарзандликка бола олувчиларнинг ёки васийлик ва ҳомийлик органининг эркига қарши, етим ёки ота-она ғамхўрлигидан маҳрум бўлган болаларни фарзандликка олишнинг қонун билан қўриқланадиган сирини ошкор қилиш жиноий жавобгарликка сабаб бўлади.
Оҳангарон тумани адлия Хакимов Абдурашид
бўлими бош маслаҳатчиси Маъруфжон ўғли