Янгиликлар
O'zbekiston Respublikasi Mehnat Kodeksining 119-moddasi: Ishga Qabul Qilishni Qonunga Xilof Ravishda Rad Etishga Yo‘l Qo‘yilmasligi
O'zbekiston Respublikasi Mehnat Kodeksining 119-moddasi: Ishga Qabul Qilishni Qonunga Xilof Ravishda Rad Etishga Yo‘l Qo‘yilmasligi
O'zbekiston Respublikasi Mehnat Kodeksi mehnat munosabatlarini tartibga solish, ishchilarning huquqlarini himoya qilish, ish beruvchilar bilan ishchilar o'rtasidagi munosabatlarni adolatli va samarali tashkil etishga yo'naltirilgan huquqiy asosdir. Ushbu kodeksda mehnat shartnomalarining tuzilishi, ishga qabul qilish, ishchilarning huquq va majburiyatlari, ishga qabul qilishni rad etish kabi masalalar alohida o'rin tutadi.
Mehnat Kodeksining 119-moddasida ishga qabul qilishni qonunga xilof ravishda rad etishning oldini olishga qaratilgan normalar o‘rnatilgan. Bu modda ishga qabul qilish bo‘yicha ish beruvchining huquqlari va majburiyatlarini aniq belgilaydi, shuningdek, ishchilarning asosiy huquqlarini himoya qilishga qaratilgan.
Ishga Qabul Qilishni Qonunga Xilof Rad Etish
Mehnat Kodeksining 119-moddasiga ko'ra, ishga qabul qilishda ish beruvchi qonunga xilof ravishda ishchi nomzodini rad eta olmaydi. Bunday rad etish, faqatgina o'zbekiston qonunchiligida belgilangan hollarda va asoslar bilan amalga oshirilishi mumkin. Agar ish beruvchi mehnat qonunchiligiga zid ravishda ishga qabul qilishni rad etsa, bu holatda ishchi o‘z huquqlarini himoya qilish uchun tegishli idoralar yoki sud organlariga murojaat qilish huquqiga ega.
Rad Etishning Asoslari
Ishga qabul qilishni rad etishning qonuniy asoslari mavjud bo‘lib, buning uchun quyidagi shartlar zarur:
1. Nomzodning professional malakasi yoki ishga mosligi – Agar nomzod ishga yaroqsiz bo‘lsa yoki o‘z lavozimiga mos kelmasa, ish beruvchi rad etish huquqiga ega.
2. Sog‘lig‘idagi holatlar – Ish beruvchi sog‘liq holatiga oid tekshiruvlar natijasida, ishchining ishga qabul qilinishiga xavf tug‘diruvchi holatlar aniqlansa, rad etish mumkin.
3. Mehnatga qobiliyatsizlik – Mehnat qonunchiligiga ko‘ra, agar nomzodning mehnatga qobiliyati bo‘lmasa, ishga qabul qilishni rad qilishda haqli bo‘ladi.
4. Nizolar va muammolar – Agar nomzod o‘zining avvalgi ish joyida mehnat qonunchiligini buzgan bo‘lsa yoki ishdan noxush ajralgan bo‘lsa, rad etish huquqi yuzaga kelishi mumkin.
Biroq, ish beruvchi mehnat qonunchiligida belgilangan asoslar va shartlarni to‘g‘ri va adolatli tarzda qo‘llashga majbur. Ishga qabul qilishni rad etishdagi har qanday noxush yoki asossiz qarorlar mehnat huquqlarining buzilishi hisoblanadi.
Ishchilarning Himoyasi
Ishchilarning huquqlari O'zbekistonda katta e'tibor bilan himoya qilinadi. Ishga qabul qilishni rad etishning qonunga xilof holatlari, masalan, irqi, millati, jinsi, diniy qarashlari yoki boshqa bevosita diskriminatsiyaga asoslangan qarorlar mavjud bo‘lsa, bu bevosita mehnat qonunlariga zid hisoblanadi. Bunday holatlarda ishchi sudga yoki tegishli tashkilotlarga murojaat qilish orqali o‘z huquqlarini himoya qilish imkoniga ega.
Xulosa
O'zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksining 119-moddasi ishga qabul qilishda qonuniy va adolatli tartibni ta'minlashga qaratilgan. Ish beruvchilarning ishga qabul qilishni rad etishdagi har qanday asossiz va diskriminatsion qarorlari mehnat huquqlarining buzilishi bo‘lib, bu holatlar qonun tomonidan jazolanadi. Shuningdek, mehnat qonunlari ishchilarga o‘z huquqlarini himoya qilish uchun keng imkoniyatlar yaratadi.
Yangiyo‘l shahar adliya bo‘limi
Bosh yuriskonsult: U.Bo’riyev
