Янгиликлар
Mehnat shartnomasining muddatini belgilash usullari: Mehnat kodeksining 114-moddasi asosida
Mehnat shartnomasining muddatini belgilash usullari: Mehnat kodeksining 114-moddasi asosida
O‘zbekiston Respublikasi mehnat qonunchiligi xodimlar va ish beruvchilar o‘rtasidagi munosabatlarni aniq va adolatli tartibga solishni maqsad qilgan. Mehnat shartnomasining qachongacha amal qilishi, ya’ni uning muddati, ish munosabatlarining asosiy jihatlaridan biridir. O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 114-moddasi aynan mehnat shartnomasining muddatini belgilash usullarini tartibga soladi.
114-moddaning asosiy mazmuni
Mehnat kodeksining 114-moddasiga muvofiq, mehnat shartnomasining muddati quyidagi usullar orqali belgilanadi:
- Aniq kalendar sanasi bilan
Bu holatda mehnat shartnomasi boshlanish va tugash sanalari bilan belgilanadi. Masalan: 2025-yil 1-yanvardan 2025-yil 31-dekabrgacha. - Muayyan voqea ro‘y bergunga qadar
Shartnoma muayyan holat yoki voqea ro‘y berguncha amal qiladi. Masalan, asosiy ishchining dekret ta’tili tugaguncha, loyihani yakunlashgacha yoki boshqa shartnoma asosida bajarilishi kutilgan ish tugaguncha. - Muayyan ishni bajarish bilan bog‘liq holda
Shartnoma bajarilishi kerak bo‘lgan ish turi tugagach, o‘z kuchini yo‘qotadi. Masalan, qurilish obyekti, loyiha yoki mavsumiy ish tugagach.
Bu usullar ishning tabiatiga, vaqtinchalik ehtiyojlarga yoki loyihaviy ish turiga qarab tanlanadi. Mazkur modda ish beruvchi va xodimga mehnat shartnomasining moslashuvchan shaklini tanlash imkonini beradi.
Amaliyotdagi qo‘llanish holatlari
- Mavsumiy ishlar: qishloq xo‘jaligida paxta terimi, bog‘dorchilik yoki xizmat ko‘rsatish sohasida qisqa muddatli ishlar uchun ko‘pincha aniq muddat belgilanadi.
- Vaqtinchalik o‘rinbosarlar: boshqa xodimning vaqtincha yo‘qligida (masalan, ta’til, xizmat safarida bo‘lishi) ishga olinadigan shaxslar bilan “muayyan voqea ro‘y berguncha” degan shart bilan shartnoma tuziladi.
- Loyihaviy ishlar: Qurilish, IT, ilmiy yoki texnik loyihalarda ishlar yakunlangach shartnoma avtomatik ravishda tugaydi.
Nega bu usullar muhim?
Shartnoma muddati qanday belgilanayotgani:
- Xodimning barqaror ish joyiga ega bo‘lishi yoki vaqtincha band bo‘lishini aniqlaydi;
- Ish beruvchining xodimga nisbatan majburiyatlari qanchalik davom etishini ko‘rsatadi;
- Mehnat huquqlari, to‘lovlar, ta’til va kompensatsiyalarning hisob-kitobini aniqlashtirishga yordam beradi.
Yangiyo‘l shahar adliya bo‘limi
Bosh yuriskonsult: A.Kazimbayev