Янгиликлар
Mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlar — mehnat siyosatining amaliy mexanizmi
Mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlar — mehnat siyosatining amaliy mexanizmi
O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 12-moddasi mehnat sohasini tartibga soluvchi huquqiy hujjatlar tizimida kodeksdan tashqari amaliy manbalarni belgilab beradi. Ushbu modda mehnat huquqining amalda qo‘llanishini ta’minlaydigan hujjatlar — jamoa kelishuvlari, jamoa shartnomalari, ish beruvchining ichki hujjatlari va yakka tartibdagi qarorlarni huquqiy tizimga kiritadi.
Mazkur norma mehnat huquqining ko‘p bosqichli va moslashuvchan tizimini ifodalaydi. Chunki kodeks umumiy me’yorlarni belgilasa, “mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlar” esa ushbu me’yorlarning amaliy qo‘llanishini ta’minlaydi. Masalan, jamoa kelishuvlari sohaviy darajada mehnat siyosatini uyg‘unlashtiradi, jamoa shartnomalari esa korxona miqyosida xodimlarning huquq va manfaatlarini himoya qilish mexanizmini yaratadi.
Moddada, shuningdek, ish beruvchining ichki me’yoriy hujjatlari alohida o‘rin tutadi. Ular korxona doirasida mehnat intizomi, xavfsizlik, ish vaqti, ta’til tartibi kabi masalalarni tartibga soladi. Muhimi, bunday hujjatlar kasaba uyushmasi qo‘mitasi bilan kelishilgan holda qabul qilinishi lozim. Bu talab ijtimoiy sheriklik va adolat prinsiplarini ta’minlaydi, shuningdek ish beruvchi tomonidan biryoqlama qarorlar chiqarilishining oldini oladi.
Bundan tashqari, ish beruvchining yakka tartibdagi huquqiy hujjatlari ham mehnat jarayonida amaliy ahamiyatga ega. Masalan, buyruqlar, farmoyishlar yoki xizmat yo‘riqnomalari. Biroq ular hech qachon yuqori darajadagi huquqiy hujjatlarga zid bo‘lishi mumkin emas — bu xodimlarning huquqiy holatini yomonlashtirmaslik prinsipi bilan uyg‘unlashadi.
Umuman olganda, 12-modda mehnat qonunchiligining amaliy ishlash mexanizmini belgilaydi. U mehnat sohasida huquqiy aniqlik, ijtimoiy sheriklik va xodim manfaatlarini himoya qilishning institutsional asosini mustahkamlaydi. Shu bois, mazkur modda mehnat munosabatlarida davlat va jamiyat manfaatlarini uyg‘unlashtiruvchi asosiy huquqiy vosita hisoblanadi.
Yangiyo‘l shahar adliya bo‘limi
YXKM rahbari SH.Ro‘ziyeva