Янгиликлар
Ish beruvchining yakka tartibdagi huquqiy hujjatlari va ularning mehnat huquqidagi o‘rni
Ish beruvchining yakka tartibdagi huquqiy hujjatlari va ularning mehnat huquqidagi o‘rni
O‘zbekiston Mehnat kodeksining 18-moddasi ish beruvchining yakka tartibdagi huquqiy hujjatlari — buyruqlar, farmoyishlar va qarorlar — haqida aniq tartib belgilaydi. Ushbu hujjatlar tashkilot ichida muayyan xodim yoki jamoaga nisbatan bir marotaba qo‘llaniladigan vakolatli hujjatlar sifatida ko‘zda tutiladi: ishga qabul qilish, mehnat sharoitlarini o‘zgartirish, boshqa ishga o‘tkazish, mehnat shartnomasini bekor qilish, mehnat ta’tili berish, intizomiy choralar qo‘llash va rag‘batlantirish kabi masalalar shu hujjatlar yordamida rasmiylashtiriladi.
Modda rahbar yoki kollegial ijro etuvchi organ tomonidan qabul qilingan hujjatlarning shakli va e’lon qilish tartibini ham belgilaydi: rahbarning yakka qarorlari buyruq yoki farmoyish ko‘rinishida, kollegial organ qarorlari esa qaror tarzida e’lon qilinadi. Bu — tashkilot ichida hujjatlarni tartibga solish va ularning rasmiy kuchiga oid aniq me’yordir.
Eng muhim jihati — ushbu modda yakka tartibdagi hujjatlar qonunda va boshqa mehnat hujjatlarida belgilangan mehnat sharoitlariga nisbatan xodimlar uchun yomonlashtiruvchi qoidalar o‘z ichiga olsa, bunday qoidalar haqiqiy emas deb topilishi haqida aniq ogohlantiradi. Shu bilan modda ish beruvchining biryoqlama qarorlari orqali mehnat huquqlari kafolatlarini cheklashiga yo‘l qo‘ymaydi. Amalda bu — xodimning himoyasini mustahkamlovchi muhim mexanizm: masalan, ish haqi, dam olish, xavfsiz mehnat talablaridan kamroq shartlarni buyruq orqali joriy etish imkoniyati yo‘q.
Moddaning natijasi — tashkilot ichidagi hujjatlar mehnat qonunchiligi bilan uyg‘un bo‘lishi, fuqarolik-shartnoma tartibida mehnat munosabatlarini yashirishga yo‘l qo‘yilmasligi va ish beruvchining vakolatlari aniq chegaralangan holda amaliyotda qo‘llanilishi. Shu tariqa 18-modda mehnat huquqida adolat, barqarorlik va xodimlarning himoyasini ta’minlovchi asosiy normativ hisoblanadi.
Yangiyo‘l shahar adliya bo‘limi
YXKM rahbari SH.Ro‘ziyeva